ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΥΘΟΣ

«Χρυσάφι» ο τουρισμός των καταδύσεων

Ανοδικές τάσεις καταγράφει φέτος ο καταδυτικός τουρισμός στη χώρα μας, αν και -όπως υπογραμμίζουν οι εμπλεκόμενοι φορείς- η Ελλάδα δεν παίρνει ακόμη αυτό που της αναλογεί από την παγκόσμια πίτα της κατάδυσης αναψυχής.

Πέρυσι βούτηξαν στα ελληνικά νερά περίπου 230.000 άνθρωποι, καταγράφοντας αύξηση 10% σε σχέση με το 2012 (209.000 δύτες) και 42% σε σχέση με το 2011 (162.000 δύτες).

Θα μπορούσαν, ωστόσο, να είναι πολύ περισσότεροι, όπως εκτιμούν οι ειδικοί, αν είχαν δημιουργηθεί καταδυτικά πάρκα (θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές) και υποβρύχια μουσεία. Αρκεί να αναφερθεί πως σε όλο τον κόσμο υπάρχουν περισσότεροι από 25 εκατομμύρια πιστοποιημένοι αυτοδύτες, εκ των οποίων τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια ζουν στην Ευρώπη. Το 70% των Ευρωπαίων επιλέγει μεσογειακούς προορισμούς, με τον κύκλο εργασιών της καταδυτικής βιομηχανίας στην Ευρώπη να αγγίζει τα δύο δισ. ευρώ τον χρόνο.

Η ανάπτυξη του κλάδου στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2005, όταν δια νόμου απλοποιήθηκε η κατάδυση. Τότε προβλέφθηκε η χωροθέτηση Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Καταδυτικών Πάρκων, παραπέμποντας σε νέα ρύθμιση για τις λεπτομέρειες.

Πληροφορίες από το υπουργείο Περιβάλλοντος αναφέρουν πως το ΥΠΕΚΑ θα καταθέσει στο νομοσχέδιο για το νέο ρυθμιστικό σχέδιο Αθήνας και Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται ήδη στη Βουλή, διάταξη που θα περιγράφει με σαφήνεια τα απαιτούμενα βήματα, τα δικαιολογητικά και τους εμπλεκόμενους φορείς για την οριοθέτηση των καταδυτικών πάρκων, η οποία θα γίνεται με ΚΥΑ του υπουργού ΠΕΚΑ και των συναρμόδιων υπουργών, έπειτα από κατάθεση σχετικής αίτησης των ενδιαφερόμενων φορέων.

«Οι προοπτικές ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού στην Ελλάδα είναι τεράστιες. Με την εν λόγω διάταξη πιστεύουμε ότι θα ενισχύσουμε την ανάπτυξη των οργανωμένων καταδυτικών πάρκων στη χώρα μας, αφού απαλείφονται γραφειοκρατίες και μη ευέλικτες διαδικασίες», δηλώνει στο «Εθνος» ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης.

Η Ελλάδα μπορεί να γίνει «Καραϊβική» της Ευρώπης

Η συγκεκριμένη ρύθμιση συνιστά πάγιο αίτημα της καταδυτικής κοινότητας. Σχετικές μελέτες έχουν γίνει σε πολλές περιοχές, από την Κρήτη και τις Κυκλάδες μέχρι το Βόρειο Αιγαίο, καθώς οι τοπικές κοινωνίες βλέπουν στον βυθό έναν νέο μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης και επέκτασης της τουριστικής σεζόν.

Το στοίχημα
«Το μεγάλο στοίχημα είναι να γίνει η χώρα μας καταδυτικός προορισμός, διεκδικώντας σημαντικό μερίδιο από την παγκόσμια πίτα του τουριστικού αυτού προϊόντος», τονίζει ο Χάρης Χιντήρογλου, καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας του ΑΠΘ. Με περισσότερα από 1.500 ναυάγια διαφόρων εποχών, πάνω από 15.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής και βυθισμένες πολιτείες από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια, ζεστά και διαυγή νερά, η Ελλάδα μπορεί να γίνει «Καραϊβική» της Ευρώπης.

Το ναυάγιο των κιόνων στη νήσο Σαπιέντζα

Μειονέκτημα είναι η υπεραλίευση (τα ελληνικά αποθέματα που είναι υπεραλιευμένα ξεπερνούν το 65%). Γι' αυτό και οι ειδικοί προτείνουν μικρές θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, που θα ενισχύουν τη βιοποικιλότητα ευνοώντας καταδυτικό τουρισμό και ψαράδες.

«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα δίκτυο μικρών θαλάσσιων πάρκων με δυνατότητα ανάπτυξης καταδυτικών δραστηριοτήτων. Ετσι θα πετύχει και την προστασία των υπεραλιευμένων οικοσυστημάτων της και θα έχει φυσικά ενυδρεία για τους απανταχού δύτες», εξηγεί ο καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, Δρόσος Κουτσούμπας.

Λίθινες σαρκοφάγοι από ναυάγιο στη Μεθώνη

Οπως εξηγεί ο Γιώργος Τζανάκης, γ.γ. Εκπαιδευτών Κατάδυσης και υπεύθυνος του Καταδυτικού Οδηγού Ελλάδας, οι πελάτες των καταδυτικών κέντρων στη χώρα μας είναι σε μεγάλο ποσοστό τουρίστες που συνδυάζουν τις διακοπές τους με μια κατάδυση κι όχι δύτες που ταξιδεύουν ειδικά για να βουτήξουν.

«Η Ελλάδα πρέπει να προβάλει προς τα έξω το τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα που έχει στον καταδυτικό τουρισμό και να θεσμοθετήσει τις προϋποθέσεις για τα καταδυτικά πάρκα», τονίζει ο ίδιος, εκτιμώντας πως μόνο έτσι θα αλλάξει το προφίλ των δυτών στη χώρα μας.

Χρυσή πηγή εσόδων παγκοσμίως

Υποβρύχιες έρευνες στον Παγασητικό κόλπο

Βασική πηγή συναλλάγματος αποτελεί ο καταδυτικός τουρισμός για αρκετές χώρες. Τα άλλοτε υπεραλιευμένα νησιά Medes της Ισπανίας το 1990 μετατράπηκαν σε καταδυτικό πάρκο και μεταμορφώθηκαν σε έναν από τους πιο δημοφιλείς καταδυτικούς προορισμούς.

Οι επισκέπτες αυτοδύτες ανέρχονται σε 20.000 ετησίως και πραγματοποιούν πάνω από 60.000 καταδύσεις. H τουριστική περίοδος έχει επιμηκυνθεί στους 10 μήνες και τα προερχόμενα έσοδα μόνο από τον καταδυτικό τουρισμό σε ετήσια βάση ανέρχονται σε 3 εκατομμύρια ευρώ.

Στο αιγυπτιακό Σαρμ Ελ Σέιχ λειτουργούν 40 καταδυτικά κέντρα και καθημερινά περίπου 200 καταδυτικά σκάφη μεταφέρουν περί τους 6.000 δύτες. Η ευρύτερη περιοχή διαθέτει πάνω από 20.000 κλίνες. Τα έσοδα από τις δράσεις αυτές αγγίζουν περίπου τα 36 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Στη Μάλτα, το 27% του ΑΕΠ προέρχεται από τις καταδύσεις, ενώ αλματώδη αύξηση 270% γνώρισε ο καταδυτικός τουρισμός στην Κροατία μεταξύ 2006-2010.

Στον Καναδά, σύλλογοι αυτοδυτών σε συνεργασία με το Πολεμικό Ναυτικό πόντισαν θωρηκτό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στη θαλάσσια περιοχή του Nanaimo, ένα νησάκι κοντά στο Βανκούβερ. Σε μικρό χρονικό διάστημα ο αριθμός των καταδύσεων στην περιοχή αυξήθηκε 100%.

Στις Φιλιππίνες οι αυτόνομες καταδυτικές δραστηριότητες αύξησαν τον τουρισμό κατά 13,6% και αντίστοιχα στην Αυστραλία ο Τεχνητός Καταδυτικός Υφαλος του Swan γίνεται καταδυτικός προορισμός για 11.000 αυτοδύτες ετησίως με εισροή συναλλάγματος της τάξης του 1,5 εκ. δολαρίων.

ΣΧΕΔΙΟ
Υποβρύχια μουσεία σε Μεσσηνία - Αιγαίο

Σε Μεσσηνία, Αλόννησο και Παγασητικό προβλέπεται να λειτουργήσουν τα πρώτα «υποβρύχια μουσεία» της Ελλάδας. Τον περασμένο Οκτώβρη υπεγράφη η ΚΥΑ των υπουργείων Πολιτισμού και Ναυτιλίας για την ίδρυση επισκέψιμων ενάλιων αρχαιολογικών χώρων στον κόλπο του Ναυαρίνου και ανοιχτά της Μεθώνης.

Οπως εξηγεί στο «Εθνος» η Δρ. Αγγελική Γ. Σίμωσι, προισταμένη της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων, η προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στο ΥΠΠΟ και τους εμπλεκόμενους τοπικούς φορείς είναι στο τελικό στάδιο για το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου Irene Serenade, που βυθίστηκε το 1980 στον κόλπο του Ναυαρίνου.

Σε πιο πρώιμο στάδιο είναι η προγραμματική για τα αρχαία ναυάγια των κιόνων και των σαρκοφάγων στη Μεθώνη. Τουλάχιστον ένας από τα δυο χώρους θεωρείται βέβαιο πως θα λειτουργήσει το 2015.

Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται και το επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφέρειας Θεσσαλίας για υποβρύχια μουσεία και οργανωμένους χώρους κατάδυσης στις Σποράδες και στον Παγασητικό. Οπως διευκρινίζει η κ. Σίμωσι, έχουν επιλεγεί τρία σημεία για καταδύσεις με αρχαιολογικό ενδιαφέρον: ένα στην Αλόννησο (ναυάγιο φορτηγίδας που χάθηκε στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. κοντά στο νησί Περιστέρα) και δυο στον Παγασητικό (βυζαντινά και ρωμαϊκά ναυάγια).

Την ίδια στιγμή έντονο είναι το ενδιαφέρον από πολλές περιοχές για τη δημιουργία καταδυτικών πάρκων. Μελέτες έχουν γίνει από πανεπιστήμια κι ερευνητικά κέντρα για νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Ψαρά, Αγιος Ευστράτιος, Λήμνος), την Κρήτη (Χανιά, Αγ. Νικόλαος, Σητεία), τις Κυκλάδες (π.χ. Ιος, Σαντορίνη) κ.ά. Στον Αγ. Νικόλαο Κρήτης, για παράδειγμα, τα σχέδια ειδικών του ΕΛΚΕΘΕ προβλέπουν πόντιση παροπλισμένου πολεμικού πλοίου, ενώ στη Σητεία γίνεται λόγος και για μεταφορά του βομβαρδιστικού του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που είναι βυθισμένο μέσα στο λιμάνι. Στη Σαντορίνη το εγχείρημα στηρίζει ο Πιερ Ιβ Κουστό, γιος του θρυλικού ωκεανογράφου.